Vào thời điểm này, khí hậu đang trong giai đoạn chuyển mùa, độ ẩm cao, nhiệt độ không khí luôn thay đổi là điều kiện rất thuận lợi cho các loại nấm mốc phát triển. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến số bệnh nhân người cao tuổi mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và số bệnh nhân nhi mắc hen phế quản tăng đáng kể so với các thời điểm khác trong năm.
Mỗi tháng nhập viện một lần
Cụ bà Hoàng Thị Cam T., 89 tuổi, ở Kim Liên - Hà Nội nhập Viện Lão khoa quốc gia đã 10 ngày nay (từ 8/3/2010) khi có các biểu hiện mệt mỏi, khó thở, ho nhiều, tăng huyết áp. Sau khi được thăm khám, làm các xét nghiệm cận lâm sàng, bác sĩ cho biết cụ đang trong giai đoạn cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đã được sử dụng máy thở hỗ trợ hô hấp, tiêm kháng sinh và kiểm tra huyết áp thường xuyên. Theo lời kể của gia đình, mỗi khi thời tiết thay đổi, cụ T. lại tái phát bệnh và đây là lần thứ ba cụ nhập viện trong vòng 3 tháng qua vì cùng một căn bệnh. Cụ ông Đỗ Văn K., 74 tuổi, ở Yên Mỹ - Hưng Yên cũng đã hai lần nhập viện trong khoảng hai tháng qua do COPD.
ThS.BS. Nguyễn Trung Anh, Trưởng khoa Khám bệnh - Viện Lão khoa cho biết, thời gian này, mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận khoảng 200 lượt bệnh nhân khám, trong đó có khoảng 30 người mắc COPD, chiếm 15%. Đây là bệnh kéo dài trong nhiều năm và người bệnh phải khám, nhập viện trong những đợt cấp của bệnh. COPD thường xuất hiện ở những người nghiện thuốc lá, thuốc lào, làm việc trong môi trường khói bụi nhiều như công nhân mỏ than, hầm lò, cảnh sát giao thông, công nhân vệ sinh, những người sống gần các nhà máy lớn... Bệnh đặc biệt xuất hiện nhiều khi thay đổi thời tiết (gây co thắt phế quản), ở những người có cơ địa dị ứng với phấn hoa, nấm mốc...
Theo PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng - Trưởng khoa Nhi - Bệnh viện Bạch Mai, số bệnh nhân nhi mắc hen phế quản đến khám, nhập viện trong thời gian này tăng do thời tiết thay đổi, nấm mốc phát triển mạnh gây ra hiện tượng dị ứng, khó thở dẫn đến khởi phát cơn hen ở trẻ. Ở trẻ dưới 3 tuổi, bệnh hen phế quản khó xác định và dễ nhầm với một số bệnh khác ở hệ hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi... nhưng ở trẻ trên 5 tuổi thì các triệu chứng dễ phân biệt hơn và chẩn đoán cũng chính xác hơn. Nhiều bậc phụ huynh cho biết con họ có biểu hiện thở khò khè, khi áp tai vào lưng trẻ thì nghe rất rõ tiếng khò khè hoặc tiếng rít. Tuy nhiên, TS. Dũng cho biết, việc xác định tiếng thở của trẻ là quan trọng nhưng không phải ai cũng phân biệt được. Ở trẻ bình thường, tiếng thở không nghe được nhưng nếu mắc bệnh lý đường hô hấp thì tiếng thở thay đổi. Muốn biết trẻ có khó thở, cần quan sát lồng ngực và đếm nhịp thở. Bình thường nhịp thở ở trẻ là 30 -35nhịp/phút, trên 35 nhịp là thở nhanh. Ở những trẻ bị hen phế quản, đường thở bị tắc nghẽn từng cơn, biểu hiện là những cơn thở khò khè, khó thở, tức ngực và ho. Tiếng thở khò khè trong bệnh hen phế quản là tiếng thở có thể nghe được ở thì thở ra. Tiếng thở khò khè cần được phân biệt với tiếng thở rít (có thể nghe được ở thì hít vào), thở rên (thì thở ra ngắn), thở khụt khịt (có thể nghe được ở cả thì hít vào và thở ra, nguyên nhân phần lớn là do ngạt mũi) và cũng cần phân biệt với khó thở khi trẻ quấy khóc. Đối với hen phế quản, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời thì tần suất tái phát sẽ thưa dần, có thể kéo dài 15 năm, cũng có khi lên đến 20 - 30 năm nhưng nếu không được điều trị dễ dẫn đến các biến chứng như xẹp phổi, nhiễm khuẩn phế quản, giãn phế nang đa tiểu thùy, tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất, tâm phế mạn tính, suy hô hấp, ngừng hô hấp và có tổn thương não.
Phòng ngừa bệnh phổi ở người cao tuổi và trẻ em
Người cao tuổi và trẻ em là hai đối tượng rất khác nhau về sự phát triển thể chất nhưng cả hai đều rất nhạy cảm với sự thay đổi của khí hậu. Đối với người cao tuổi mắc COPD, cần cách ly với môi trường gây bệnh, bỏ thuốc lá, thuốc lào, các yếu tố gây dị ứng và sống trong môi trường trong lành. Khi lên cơn cấp, người nhà cần nhanh chóng cho bệnh nhân sử dụng các thuốc người bệnh vẫn sử dụng như thuốc xịt, bơm giãn phế quản, dùng các thiết bị hỗ trợ hô hấp nhằm tránh biến chứng suy hô hấp. Cần đặc biệt chú ý không tự sử dụng thuốc mà không phải do bác sĩ kê đơn, trong trường hợp hết thuốc người bệnh đang dùng phải nhanh chóng đưa họ đến cơ sở y tế mà bệnh nhân đã khám trước đó hoặc cơ sở y tế gần nhất. Riêng với trẻ em, nhất là trẻ nhỏ chưa biết diễn tả biểu hiện của bản thân, quan sát của người nhà nhiều khi mang tính chủ quan, do vậy khi thấy bất cứ biểu hiện nào khác thường của trẻ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám sớm và có biện pháp điều trị thích hợp.
Cẩn trọng với tiếng thở ở trẻ em
 Người cao tuổi dễ tái phát cơn COPD cấp khi chuyển mùa. |
Mỗi tháng nhập viện một lần
Cụ bà Hoàng Thị Cam T., 89 tuổi, ở Kim Liên - Hà Nội nhập Viện Lão khoa quốc gia đã 10 ngày nay (từ 8/3/2010) khi có các biểu hiện mệt mỏi, khó thở, ho nhiều, tăng huyết áp. Sau khi được thăm khám, làm các xét nghiệm cận lâm sàng, bác sĩ cho biết cụ đang trong giai đoạn cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đã được sử dụng máy thở hỗ trợ hô hấp, tiêm kháng sinh và kiểm tra huyết áp thường xuyên. Theo lời kể của gia đình, mỗi khi thời tiết thay đổi, cụ T. lại tái phát bệnh và đây là lần thứ ba cụ nhập viện trong vòng 3 tháng qua vì cùng một căn bệnh. Cụ ông Đỗ Văn K., 74 tuổi, ở Yên Mỹ - Hưng Yên cũng đã hai lần nhập viện trong khoảng hai tháng qua do COPD.
ThS.BS. Nguyễn Trung Anh, Trưởng khoa Khám bệnh - Viện Lão khoa cho biết, thời gian này, mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận khoảng 200 lượt bệnh nhân khám, trong đó có khoảng 30 người mắc COPD, chiếm 15%. Đây là bệnh kéo dài trong nhiều năm và người bệnh phải khám, nhập viện trong những đợt cấp của bệnh. COPD thường xuất hiện ở những người nghiện thuốc lá, thuốc lào, làm việc trong môi trường khói bụi nhiều như công nhân mỏ than, hầm lò, cảnh sát giao thông, công nhân vệ sinh, những người sống gần các nhà máy lớn... Bệnh đặc biệt xuất hiện nhiều khi thay đổi thời tiết (gây co thắt phế quản), ở những người có cơ địa dị ứng với phấn hoa, nấm mốc...
Theo PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng - Trưởng khoa Nhi - Bệnh viện Bạch Mai, số bệnh nhân nhi mắc hen phế quản đến khám, nhập viện trong thời gian này tăng do thời tiết thay đổi, nấm mốc phát triển mạnh gây ra hiện tượng dị ứng, khó thở dẫn đến khởi phát cơn hen ở trẻ. Ở trẻ dưới 3 tuổi, bệnh hen phế quản khó xác định và dễ nhầm với một số bệnh khác ở hệ hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi... nhưng ở trẻ trên 5 tuổi thì các triệu chứng dễ phân biệt hơn và chẩn đoán cũng chính xác hơn. Nhiều bậc phụ huynh cho biết con họ có biểu hiện thở khò khè, khi áp tai vào lưng trẻ thì nghe rất rõ tiếng khò khè hoặc tiếng rít. Tuy nhiên, TS. Dũng cho biết, việc xác định tiếng thở của trẻ là quan trọng nhưng không phải ai cũng phân biệt được. Ở trẻ bình thường, tiếng thở không nghe được nhưng nếu mắc bệnh lý đường hô hấp thì tiếng thở thay đổi. Muốn biết trẻ có khó thở, cần quan sát lồng ngực và đếm nhịp thở. Bình thường nhịp thở ở trẻ là 30 -35nhịp/phút, trên 35 nhịp là thở nhanh. Ở những trẻ bị hen phế quản, đường thở bị tắc nghẽn từng cơn, biểu hiện là những cơn thở khò khè, khó thở, tức ngực và ho. Tiếng thở khò khè trong bệnh hen phế quản là tiếng thở có thể nghe được ở thì thở ra. Tiếng thở khò khè cần được phân biệt với tiếng thở rít (có thể nghe được ở thì hít vào), thở rên (thì thở ra ngắn), thở khụt khịt (có thể nghe được ở cả thì hít vào và thở ra, nguyên nhân phần lớn là do ngạt mũi) và cũng cần phân biệt với khó thở khi trẻ quấy khóc. Đối với hen phế quản, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời thì tần suất tái phát sẽ thưa dần, có thể kéo dài 15 năm, cũng có khi lên đến 20 - 30 năm nhưng nếu không được điều trị dễ dẫn đến các biến chứng như xẹp phổi, nhiễm khuẩn phế quản, giãn phế nang đa tiểu thùy, tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất, tâm phế mạn tính, suy hô hấp, ngừng hô hấp và có tổn thương não.
Phòng ngừa bệnh phổi ở người cao tuổi và trẻ em
Người cao tuổi và trẻ em là hai đối tượng rất khác nhau về sự phát triển thể chất nhưng cả hai đều rất nhạy cảm với sự thay đổi của khí hậu. Đối với người cao tuổi mắc COPD, cần cách ly với môi trường gây bệnh, bỏ thuốc lá, thuốc lào, các yếu tố gây dị ứng và sống trong môi trường trong lành. Khi lên cơn cấp, người nhà cần nhanh chóng cho bệnh nhân sử dụng các thuốc người bệnh vẫn sử dụng như thuốc xịt, bơm giãn phế quản, dùng các thiết bị hỗ trợ hô hấp nhằm tránh biến chứng suy hô hấp. Cần đặc biệt chú ý không tự sử dụng thuốc mà không phải do bác sĩ kê đơn, trong trường hợp hết thuốc người bệnh đang dùng phải nhanh chóng đưa họ đến cơ sở y tế mà bệnh nhân đã khám trước đó hoặc cơ sở y tế gần nhất. Riêng với trẻ em, nhất là trẻ nhỏ chưa biết diễn tả biểu hiện của bản thân, quan sát của người nhà nhiều khi mang tính chủ quan, do vậy khi thấy bất cứ biểu hiện nào khác thường của trẻ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám sớm và có biện pháp điều trị thích hợp.
Lê Phương Khánh
 Khám phổi cho trẻ nhỏ. |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét