Ở người bình thường, huyết áp trung bình là 120/80mmHg, nếu thấp hơn chỉ số này thì được coi là huyết áp thấp. Nhiều người cho rằng, huyết áp thấp không đáng ngại nhưng đây là quan điểm sai lầm vì huyết áp thấp cũng có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm không khác gì với bệnh tăng huyết áp, vì vậy không được chủ quan mà cần hết sức cảnh giác và đề phòng.
 Thiếu máu não; nhồi máu não là biến chứng nguy hiểm của huyết áp thấp. |
Ở người bình thường có chỉ số huyết áp trung bình bằng 120/80mmHg, vì vậy người trưởng thành nào mà có chỉ số huyết áp thấp hơn huyết áp trung bình (lúc nghỉ ngơi thoải mái) thì có thể gọi là huyết áp thấp, tức là dưới 120/80mmHg, nặng hơn là dưới 90/60mmHg. Tuy nhiên để đánh giá có bị huyết áp thấp hay không phải được đo huyết áp đúng quy định và phải là người biết đo huyết áp, đây là tiêu chuẩn hết sức quan trọng. Bởi vì một số người có quan niệm sai là ai cũng có thể đo huyết áp hoặc tin tưởng tuyệt đối vào chỉ số đo của máy đo huyết áp điện tử. Máy đo điện tử cần phải xem xét, đánh giá cẩn thận, ví dụ như là loại máy nào, do đâu sản xuất và tình trạng có luôn được kiểm chứng với chỉ số đo huyết áp của máy thủy ngân hay không hoặc tình trạng pin còn tốt hay không... Có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh huyết áp thấp như rối loạn chức năng tuyến thượng thận, tuyến yên, tuyến giáp gây thiếu hụt hormon tuyến giáp hoặc do giảm glucoza máu và cũng có thể do thiếu hụt hemoglobin gây nên hiện tượng huyết áp thấp. Hemoglobin là chất có nhiệm vụ vận chuyển ôxy đến các cơ quan trong cơ thể trong đó có cơ tim và tổ chức não, khi hàm lượng hemoglobin giảm dưới mức 9g/dl thì sẽ gây thiếu hụt lượng ôxy (hàm lượng hemoglobin trong máu ở người bình thường: nam giới là 13,5 - 17,5g/dl và nữ giới là 11,5 - 15,5g/dl). Huyết áp thấp còn gặp ở những người bị bệnh về tim mạch, béo phì, đái tháo đường, di truyền, làm việc quá sức, người gầy yếu và có thể do stress. Một số người cao tuổi bị chứng huyết áp thấp do chế độ ăn uống thất thường. Ăn với số lượng ít hoặc các bữa ăn cách xa nhau quá, thậm chí bỏ bữa hoặc ngại uống nước, ngại ăn canh, rau, quả… làm cho chất lượng máu bị giảm (giảm cả thể tích máu và cả chất lượng máu). Ăn uống kém tức là dinh dưỡng kém sẽ ảnh hưởng đến trương lực cơ tim, trương lực thành mạch, ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến nuôi dưỡng các cơ quan, đặc biệt là tim và não bộ gây nên hiện tượng huyết áp thấp. Ngoài ra những người ít vận động hoặc lười vận động do bệnh tật, do thói quen hoặc do đặc thù của nghề nghiệp phải ngồi lâu hằng giờ một chỗ (những người đang phải làm việc)… cũng là những nguyên nhân gây huyết áp thấp. Tuy nhiên cũng có những trường hợp huyết áp thấp chưa xác định được nguyên nhân.
Nhận diện chứng huyết áp thấp
Khi bị chứng huyết áp thấp thường biểu hiện tim đập nhanh, hoa mắt mỗi khi ngồi xuống đứng lên, các biểu hiện tăng dần theo năm tháng và khi nặng có thể ngoài hoa mắt, chóng mặt còn có thể buồn nôn, biểu hiện của rối loạn tuần hoàn não (thiểu năng tuần hoàn não do lượng máu không cung cấp đủ cho não bộ để hoạt động). Huyết áp thấp kéo dài có thể đưa đến một số biến chứng như thiếu máu cơ tim gây đau thắt ngực, thậm chí nhồi máu cơ tim. Huyết áp thấp cũng có thể làm ảnh hưởng đến chức năng của mọi cơ quan như tim, thận, phổi và tổ chức thần kinh. Huyết áp thấp không được điều trị có thể dẫn đến thiếu máu não gây nhũn não, nhồi máu não là những biến chứng cực kỳ nguy hiểm đến tính mạng của người cao tuổi.
 Thiếu hụt hemoglobin gây huyết áp thấp. |
Khi nghi ngờ bị huyết áp thấp trước tiên phải đi khám bệnh để được chẩn đoán chính xác, nhất là người cao tuổi lại có mắc các bệnh mạn tính về tim mạch, đái tháo đường. Khi được bác sĩ khám bệnh chẩn đoán chắc chắn và chỉ định điều trị thì nên tuân thủ một cách nghiêm túc. Ngoài việc điều trị theo đơn của bác sĩ cần có chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý. Cần ăn đủ số lượng trong mỗi bữa ăn và tốt nhất là ăn đủ lượng và chất. Mỗi ngày nên uống đủ lượng nước cần thiết (khoảng từ 1,5 - 2,0 lít/ngày), nên ăn nhiều rau, uống thêm nước hoa quả như cam chanh, xoài… Nếu có điều kiện có thể uống cà phê mỗi buổi sáng sau khi ăn sáng. Nếu không có các bệnh về tim mạch, đường ruột, đái tháo đường có thể mỗi bữa ăn có thể uống một ly nhỏ rượu vang đỏ. Nên có thói quen ăn đúng giờ và không nên bỏ bữa. Ngoài việc ăn uống hợp lý thì chế độ sinh hoạt thích hợp cũng đóng góp không nhỏ trong việc làm cho huyết áp tăng lên một cách hợp lý, nên vận động cơ thể hằng ngày bằng nhiều hình thức khác nhau (đi bộ, tập thể dục…) và tuỳ theo điều kiện của từng người. Nếu sức khỏe không tốt, đi lại khó khăn có thể vận động, đi lại trong nhà. Hằng ngày nên tự xoa bóp các khớp xương, cơ bắp, nếu không tự làm được thì cần có sự hỗ trợ của người nhà.
BS. Bùi Mai Hương
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét