Đau vai gáy, bàn tay và ngón tay là hội chứng bao gồm nhiều triệu chứng khác nhau gặp ở người trưởng thành nhưng ở người cao tuổi (NCT) chiếm một tỷ lệ đáng kể. Việc phát hiện và điều trị sớm cũng như áp dụng các biện pháp phòng hội chứng này là việc làm rất cần thiết.
Nguyên nhân của hội chứng vai gáy
Hội chứng đau vai gáy, bàn tay, ngón tay có liên quan mật thiết với hiện tượng rối loạn vận mạch và thần kinh cánh tay. Hệ thống vận mạch của chi trên chạy từ nách xuống tận cùng các đầu ngón tay và tập trung chủ yếu là vùng nách và lòng bàn tay. Khi hệ thống này bị rối loạn do xơ cứng mạch máu, tắc mạch hoặc bán tắc mạch máu làm cho máu khó lưu thông sẽ gây nên hiện tượng phù nề, nhất là vùng nách và gan bàn tay - nơi tập trung nhiều mao mạch nhất. Ngoài ra, các rễ thần kinh xuất phát từ các khe khớp của đốt sống cổ, nếu bị chấn thương (hoặc do thoái hoá đốt sống cổ hoặc do chấn thương cơ học hoặc cả hai) cũng làm rối loạn cảm giác và gây nên hội chứng tê bì vai gáy, bàn tay, ngón tay.
Biểu hiện điển hình của hội chứng vai gáy là đau và tê bì. Khớp vai đau nhiều ở giai đoạn đầu, đau nhức buốt nhưng cơn đau ngắn. Khi bệnh đã kéo dài nhiều ngày, nhiều tháng thì cơn đau kéo dài lâu hơn, nhất là khi khớp vai đã bị xơ hoá, cứng khớp làm hạn chế vận động hoặc vận động rất khó khăn. Bàn tay và ngón tay có thể bị sưng nề do máu không lưu thông được. Sưng nề xảy ra ở mu bàn tay và các khớp bàn tay, khớp ngón tay. Phát hiện sưng nề có thể nhìn thấy mu bàn tay sưng lên, mất hết các nếp nhăn (thấy rõ ở NCT do tế bào da của họ đã và đang bị thoái hoá).
Phát hiện sưng nề của mu bàn tay: cũng có thể dùng ngón tay cái ấn nhẹ vào mu bàn tay mà phía dưới chỗ ấn có nền xương cứng sẽ thấy da bị lõm. Lõm nhiều hay ít còn tùy thuộc vào mức độ sưng nề của từng người bệnh. Người bệnh cũng luôn có cảm giác bàn tay hơi nặng và nhất là đau tự nhiên hoặc khi cử động. Hội chứng vai gáy, bàn tay, ngón tay còn biểu hiện tê bì, rõ rệt nhất là các ngón tay, đặc biệt là ngón tay trỏ, ngón giữa.
hội chứng vai gáy
Khi nghi mắc hội chứng vai, gáy, bàn tay, ngón tay, nên đi khám càng sớm càng tốt, nhất là khám chuyên khoa xương khớp để được chẩn đoán, điều trị và tư vấn kịp thời. Hằng ngày, nên tập luyện vận động các khớp vai, bàn tay, ngón tay. Cần tập các động tác giơ cao cánh tay lên quá đầu, làm như vậy nhiều lần trong mỗi lần tập và trong ngày nên tập vài ba lần. Làm như vậy để cho máu dễ dàng lưu thông về tim, tránh ứ đọng ở chi, đặc biệt là nách và gan bàn tay gây chèn ép, phù nề. Người bệnh cũng nên tập động tác quay cánh tay, quay nhẹ nhàng, không nóng vội, lần đầu tập nên quay một số vòng để thích ứng dần dần, sau đó tăng dần. Mỗi ngày tập vài ba lần, mỗi lần khoảng 10 phút. Để tránh hiện tượng phù nề, người bệnh có thể dùng một số loại băng chun y tế quấn các ngón tay hoặc bàn tay để ép nhẹ nhàng cho máu lưu thông, không được quấn băng chun chặt quá sẽ phản tác dụng. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tự xoa bóp các khớp bàn tay, ngón tay hoặc được sự hỗ trợ của điều dưỡng viên hay người nhà để xoa bóp khớp vai cũng như các khớp bàn tay, ngón tay. Bên cạnh tập luyện thì vấn đề dinh dưỡng cũng như thoải mái tinh thần là rất cần thiết. Người bệnh cần ăn uống đủ chất, rau, quả để tăng cường các loại sinh tố. Cũng nên ăn cá, nhất là các loại cá nhỏ được nấu nhừ để NCT có thể ăn được cả xương làm tăng lượng canxi trong mỗi bữa ăn. Việc tập luyện cũng như dinh dưỡng hợp lý đối với những NCT chưa bị hội chứng đau vai gáy, bàn tay, ngón tay cũng rất cần thiết bởi vì với NCT, sức đề kháng cũng như mọi chức năng của cơ thể giảm đi. Tập vận động cánh tay, khớp vai, bàn tay, ngón tay cũng như tập vận động đốt sống cổ đều đặn hằng ngày có thể tránh không mắc phải hoặc hạn chế hội chứng vai gáy, bàn tay, ngón tay ở NCT.
Nguyên tắc điều trị
 Đau tê vùng vai gáy là biểu hiện chính của hội chứng vai gáy, bàn tay, ngón tay. |
Nguyên nhân của hội chứng vai gáy
Hội chứng đau vai gáy, bàn tay, ngón tay có liên quan mật thiết với hiện tượng rối loạn vận mạch và thần kinh cánh tay. Hệ thống vận mạch của chi trên chạy từ nách xuống tận cùng các đầu ngón tay và tập trung chủ yếu là vùng nách và lòng bàn tay. Khi hệ thống này bị rối loạn do xơ cứng mạch máu, tắc mạch hoặc bán tắc mạch máu làm cho máu khó lưu thông sẽ gây nên hiện tượng phù nề, nhất là vùng nách và gan bàn tay - nơi tập trung nhiều mao mạch nhất. Ngoài ra, các rễ thần kinh xuất phát từ các khe khớp của đốt sống cổ, nếu bị chấn thương (hoặc do thoái hoá đốt sống cổ hoặc do chấn thương cơ học hoặc cả hai) cũng làm rối loạn cảm giác và gây nên hội chứng tê bì vai gáy, bàn tay, ngón tay.
Biểu hiện điển hình của hội chứng vai gáy là đau và tê bì. Khớp vai đau nhiều ở giai đoạn đầu, đau nhức buốt nhưng cơn đau ngắn. Khi bệnh đã kéo dài nhiều ngày, nhiều tháng thì cơn đau kéo dài lâu hơn, nhất là khi khớp vai đã bị xơ hoá, cứng khớp làm hạn chế vận động hoặc vận động rất khó khăn. Bàn tay và ngón tay có thể bị sưng nề do máu không lưu thông được. Sưng nề xảy ra ở mu bàn tay và các khớp bàn tay, khớp ngón tay. Phát hiện sưng nề có thể nhìn thấy mu bàn tay sưng lên, mất hết các nếp nhăn (thấy rõ ở NCT do tế bào da của họ đã và đang bị thoái hoá).
Phát hiện sưng nề của mu bàn tay: cũng có thể dùng ngón tay cái ấn nhẹ vào mu bàn tay mà phía dưới chỗ ấn có nền xương cứng sẽ thấy da bị lõm. Lõm nhiều hay ít còn tùy thuộc vào mức độ sưng nề của từng người bệnh. Người bệnh cũng luôn có cảm giác bàn tay hơi nặng và nhất là đau tự nhiên hoặc khi cử động. Hội chứng vai gáy, bàn tay, ngón tay còn biểu hiện tê bì, rõ rệt nhất là các ngón tay, đặc biệt là ngón tay trỏ, ngón giữa.
hội chứng vai gáy
Khi nghi mắc hội chứng vai, gáy, bàn tay, ngón tay, nên đi khám càng sớm càng tốt, nhất là khám chuyên khoa xương khớp để được chẩn đoán, điều trị và tư vấn kịp thời. Hằng ngày, nên tập luyện vận động các khớp vai, bàn tay, ngón tay. Cần tập các động tác giơ cao cánh tay lên quá đầu, làm như vậy nhiều lần trong mỗi lần tập và trong ngày nên tập vài ba lần. Làm như vậy để cho máu dễ dàng lưu thông về tim, tránh ứ đọng ở chi, đặc biệt là nách và gan bàn tay gây chèn ép, phù nề. Người bệnh cũng nên tập động tác quay cánh tay, quay nhẹ nhàng, không nóng vội, lần đầu tập nên quay một số vòng để thích ứng dần dần, sau đó tăng dần. Mỗi ngày tập vài ba lần, mỗi lần khoảng 10 phút. Để tránh hiện tượng phù nề, người bệnh có thể dùng một số loại băng chun y tế quấn các ngón tay hoặc bàn tay để ép nhẹ nhàng cho máu lưu thông, không được quấn băng chun chặt quá sẽ phản tác dụng. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tự xoa bóp các khớp bàn tay, ngón tay hoặc được sự hỗ trợ của điều dưỡng viên hay người nhà để xoa bóp khớp vai cũng như các khớp bàn tay, ngón tay. Bên cạnh tập luyện thì vấn đề dinh dưỡng cũng như thoải mái tinh thần là rất cần thiết. Người bệnh cần ăn uống đủ chất, rau, quả để tăng cường các loại sinh tố. Cũng nên ăn cá, nhất là các loại cá nhỏ được nấu nhừ để NCT có thể ăn được cả xương làm tăng lượng canxi trong mỗi bữa ăn. Việc tập luyện cũng như dinh dưỡng hợp lý đối với những NCT chưa bị hội chứng đau vai gáy, bàn tay, ngón tay cũng rất cần thiết bởi vì với NCT, sức đề kháng cũng như mọi chức năng của cơ thể giảm đi. Tập vận động cánh tay, khớp vai, bàn tay, ngón tay cũng như tập vận động đốt sống cổ đều đặn hằng ngày có thể tránh không mắc phải hoặc hạn chế hội chứng vai gáy, bàn tay, ngón tay ở NCT.
Hậu quả nếu không điều trị sớm: Hội chứng vai gáy, bàn tay, ngón tay nếu không phát hiện và điều trị sớm, tích cực thì hậu quả có thể gây cứng khớp, dính dây chằng gây đau đớn mỗi khi vận động và cũng có thể gây tàn phế. Ngoài ra, hội chứng vai gáy, bàn tay, ngón tay nếu bị tổn thương thần kinh cảm giác thì sẽ gây nên đau buốt và rối loạn cảm giác, nhất là rối loạn cảm giác các ngón tay hoặc da bị teo và xuất hiện hiện tượng thay đổi sắc tố da. |
BS.Bùi Mai Hương
 Vận động cánh tay nhiều lần trong ngày giúp tránh sưng phù tay. |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét